Legende
n Folierungsnummer des Archivs
Zeilenumbruch
Text Unterstreichung
869-33-16

Wenzel Grosam an Pius XI., Wien 20.07.1932

Beschreibung
Autor Wenzel Grosam
Art des Dokuments BriefBerichtTelegrammArchivsnotizProvvistaPro MemoriaÜbersetzung
Ausführung maschinenschriftlichhandschriftlichgesetzt
Status des Dokuments ReinschriftKonzeptAbschrift
Kommunikationsweg
von: Wenzel Grosam - Wien, 20.07.1932
Quelle AA.EE.SS., Periodo IV, Austria Ungheria, Pos. 869, Fasc. 33, Fol. 16r+v - 17r+v
Interne Nummerierung 2152/32
Externe Nummerierung Beilage zu 14.092/635

Zitiervorschlag

Wenzel Grosam an Pius XI., Wien 20.07.1932; AA.EE.SS., Periodo IV, Austria Ungheria, Pos. 869, Fasc. 33, Fol. 16r+v - 17r+v in: Kritische Digitale Edition der Nuntiaturberichte Pius XI. und Österreich. Herausgegeben vom Österreichischen Historischen Institut in Rom, bearbeitet von Bernhard Kronegger. Zugriff:

Regest

Der Autor legt seine Gründe dar, warum er die Ernennung zum Erzbischof von Wien nicht annehmen möchte:

  • Er sei gebürtiger Böhme mit einem böhmischen Vor- und Nachnamen. Wie überall auf der Welt seien auch die Österreicher, auch die guten Katholiken, vom Geist des Nationalismus infiziert und würden daher die Ernennung eines böhmischen Vorstehers zurückweisen. Der Umstand, dass ein Böhme namens „Wenceslaus“ zum Erzbischof ernannt wird, würde Spott in den verschiedenen sozialen Kreisen Wiens hervorrufen. Die Feinde der Kirche, die in Wien sehr zahlreich und mächtig seien, würden dies nutzen und hätten leichtes Spiel, um dies bei jeder Gelegenheit als Waffe gegen die apostolische Autorität einzusetzen, die einen solchen Leiter ausgewählt habe. Dies würde auch der katholischen Kirche in Wien schaden, die bereits genug bedroht sei.
  • Er sei der Bevölkerung und der Erzdiözese in Wien ein völlig Fremder und habe sich nie für längere Zeit dort aufgehalten, höchstens einige Tage für die Erledigung etwaiger Geschäfte. Von seiner ländlichen Gemütsart und Ausbildung geprägt, scheue er vor großen Städten zurück. Aus dem Klerus der Erzdiözese kenne er kaum Priester; in der Stadt Wien kenne er weder Leute, noch Kirchen, noch Wege. Er wäre daher, wenn er zum Bischof ernannt würde, für mehrere Jahre völlig auf Rat und Unterstützung anderer angewiesen. Er wisse zwar, dass der Wiener Klerus, die Seminare, Pfarren, Schulen etc. auf Reformen angewiesen seien; ein Bischof, der die Umstände nicht kenne und aus der Provinz komme, könne diese aber kaum durchsetzen.
  • Er bitte daher den Heiligen Vater, dass er nicht von der strengen Gehorsamspflicht Gebrauch mache, um ihn zur Annahme zu zwingen. Der Papst möge ihn verschonen und einen anderen auswählen, welcher die Wiener Kirche hüten soll.

Bischofsernennung Wien Wenzel Grosam 


Text

— Folio 16 recto 📄 —

Beatissime Pater!

Wenceslaus Grosam, sacerdos dioecesis Linciensis, ad pedes Sanctitatis Vestrae humillime provolutus, usus facultate sibi per literas Nuntiaturae Apostolicae Viennensis dd. 17 Julii 1932 facta, Sanctitati Vestrae exponere audet rationes, quae ipsum impediunt, ne electioni ad Archiepiscopatum Viennensem acquiescat.

Et primo quidem: Nativus ego sum ex Bohemia, nomen meum tum familiare tum baptismale est nomen Bohemicum. Jamvero, uti ubique fere terrarum, praesertim hisce in regionibus Austriacis, etiam optimus quisque catholicus Nationalismi sensu ac spiritu aliquatenus infectus est, praesertim post bellum infelice, quod patriam nostram in nationes inimicas disrupit; vulgus vero, ecclesiae catholicae plus minus abalienatum, Praesulem, imo Parochum exosae nationis Bohemicae a limine repudiat. – Unum hoc, quod novo Archiepiscopo nomen sit “Wenceslaus” et quod ex Bohemia sit oriundus, ab unde sufficeret, ut in foliis et diariis, in circolis et conventibus, in colloquiis familiaribus Vindobonensium ludibrio exponeretur. Hostes vero ecclesiae, qui plurimi sunt Viennae et potentes, hisce armis facillimis ludibrii libentissime utentur 16

— Folio 16 verso 🔄 —
statim ab initio et quavis repetita occasione, in damnum auctoritatis Apostolicae, quae talem elegit Praesulem, et in majus damnum ecclesiae Vindobonensis jam adeo periclitantis!

Secundo: Alienus ego omnino sum in civitate et Archidioecesi Viennensi: numquam hic versatus aut commoratus sum, nisi forte ad unum alterumve diem vel aliquod horas ad negotium explendum, cum tota indole et educazione mea rustica magnas istas urbes abhorream. Ex universo clero Archidioecesis vix unum alterumve sacerdotem obiter cognosco. In urbe Viennensi nec viros nec plateas nec ecclesias scio; rerum vero ecclesiasticarum omnino ignarus sum. – Si nunc ego Episcopatum hujus Archidioecesis susciperem, per complures annos speculatoris inertis personam agere coactus forem, omnino aliorum informationibus et consiliis extraditus: non dux et praesul Cleri, sed ductus ab iis, quibus praeesse deberem. Scio equidem, quod palam notum est, multa satis in Clero, Seminariis, parochiis, scholis etc Viennae reformanda esse: sed quidni Episcopus, rerum et personarum ignarus, “ex provincia”, ut aiunt Vindobonenses, adductus, obtinebit?

— Folio 17 recto 📄 —

Tertio tandem: Beatissime Pater, per viscera misericordiae Jesu Christi rogo, ne stricto mandato obbedientiae opprimas conscientiam jam satis angustiatam pauperrimi sacerdotis, qui vulnera animae suae Confessario suo sincere detegere non verecundatur, sed actis et scriptis confiteri erubescit!

Et si nulla electio canonica effectum sortitur, nisi electus interrogatus liberum consensum dederit;

si ex lege universali ecclesiae nemo clericus ad altiorem ordinis gradum assumendum mandato vel praecepto proprie dicto constringendus est:

ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, licet tremens et indignationem Summi Pontificis veritus, repetere audeo, quod jam prima vice, interrogatus de consensu meo, scripsi:

quatenus nemo sine consensu suo libere dato ordinandus est, ego quidem consensum ad ordinem Episcopatus suscipiendum, pro conscientia mea, sine sacrilega praesumptione dare non valeo.

Parce mihi, Sanctissime Pater, aliumque dignare eligere, qui pascat Ecclesiam Viennensem.

Et haec quidem, cum tremore et fiducia simul, sincere coram Deo Sanctitati Vestrae 17

— Folio 17 verso 🔄 —
aperire debui, quum Celsissimus Nuntius Apostolicus Viennensis mihi rescripserit: “.. si forte Amplitudo Tua graves, positivas, reales et concretas habeat difficultates, quae Te ad obediendum absolute impediunt, fas tibi sit eas Ipsi Beatissimo Patri sincere fidenterque exponerre.“

Iterum veniam et misericordiam
Sanctitatis Vestrae implorat
filius humillimus

Wenceslaus Grosam
sacerdos Linciensis

Viennae Austriae, d. 20 Julii 1932.
maschinenschriftlich
maschinenschriftlich
Legende
n Folierungsnummer des Archivs
Zeilenumbruch
Text Unterstreichung